|
12 april 2016 mocht ik een training in 'Visual note keeping' bijwonen van Bureau voor Beeldzaken (www.bvbz.nl). Daar maakte ik deze tekening over het formuleren van een Positieve doelstelling. 
0 Comments
In een waarderend onderzoek gaan we op zoek naar andere manieren om naar dezelfde waarheid te kijken. Vaak is het mogelijk op op een andere manier te kijken waardoor ook andere mogelijkheden zichtbaar worden. Om met de Nederlandse filosoof Cruijff te spreken: "sommige dingen ga je pas zien als je ze doorhebt."   Het einde van het jaar is een natuurlijk moment om terug te kijken en vooruit te blikken. Het afgelopen jaar hebben wij (Arjan van Vembde en Anita Jansen) met ons samenwerkingsverband Positief Samenwerken mooie trainingen mogen geven over Waarderend Onderzoeken (Appreciative Inquiry). Daarbij oefenen we om terug te kijken naar de momenten waar het uitzonderlijk goed ging en hoe we die vaker kunnen laten gebeuren. Mogelijk kunnen we je met bijgaand artikel inspireren om ook het afgelopen jaar te onderzoeken op die momenten waar het uitzonderlijk goed ging. Zou je daar het komende jaar meer van kunnen creëren en wat zou dat opleveren voor jezelf en voor de mensen om je heen? Veel plezier de komende dagen en op een goed begin van het nieuwe jaar! Anita en Arjan _ 2015 is nu echt begonnen. Zijn de goede voornemens gemaakt en staat de koers vast, of kunnen dromen zich blijven ontwikkelen? Bij de methode van Appreciative Inquiry kennen we de 'Dreamfase'. In de dreamfase probeer je je een voorstelling te maken van de best mogelijke toekomst geïnspireerd door je beste ervaringen. In deze column vertel ik hoe ik persoonlijk met deze fase omga aan het begin van het nieuwe jaar.
Het einde van het jaar is een mooi moment om terug te kijken. Wat heb je allemaal gedaan en meegemaakt dit jaar? Bij een waarderend onderzoek hoef je daarbij volgens mij niet...
Een vraag die ik regelmatig zie terugkomen in de trainingen die ik geef is hoe je op een waarderende manier iemand kan aanspreken op het nakomen van afspraken of als je ergens last van hebt. Is het mogelijk om iemand op een waarderende manier aan te spreken op iets waar jij last van hebt? Ik denk van wel.
Een waarderende benadering begint... Appreciative inquiry en een calvinistische instelling. Gaan die twee samen of zijn ze tegenstrijdig?
Een calvinistische instelling suggereert om bescheiden te zijn over de eigen prestaties. En waarderend onderzoek suggereert om juist het vergrootglas te leggen op... Op een waarderende manier omgaan met veranderingen zit vooral in het toepassen van de vijf principes van Appreciative Inquiry. Als je de theorie omarmt komt elk veranderproces in een ander daglicht te staan. Appreciative Inquiry, ookwel 'Waarderend onderzoek' is echter vooral bekend geworden met een praktische methode. In dit model wordt aan de hand van vijf fases een verandering gefaciliteerd.
1. Define – Definieer het kernthemaIn de eerste stap definieer je het kernthema waarmee je aan de slag gaat. Het kernthema is richtinggevend en wijst dus ook al naar wat je wilt realiseren. Kortweg beschrijft het Positieve Kernthema in één zin de kern van wat iemand wil realiseren, geformuleerd in positieve en bevestigende woorden. Vaak zul je uitkomen op een kernthema in de trant van “Wij willen vaker succesvol zijn met …”, of “Wij willen onze kracht inzetten om ….”. Gebruik je creativiteit bij het formuleren van een kernthema: hoe inspirerender, hoe beter. 2. Discover – Vertel over wat goed gaatIn de tweede stap blik je terug op het verleden. In plaats van te vragen naar wat er niet goed ging, ga je hier op zoek naar de positieve afwijkingen van wat normaal is. In elke organisatie gaan dingen goed, kleine dingen misschien, maar ze zijn er altijd. Het zijn lichtpuntjes van succes die als “lichtend” voorbeeld kunnen dienen. In de Discoverfase is vooral het succesVERHAAL belangrijk, want meer nog dan feiten kleuren verhalen onze ervaring. Het delen van successen maakt vaa veel positieve energie vrij die latent aanwezig was. Belangrijk is om in het interview steeds te zoeken naar de persoonlijke betrokkenheid én verantwoordelijkheid van de verteller bij het succes. Het inzicht dat iedereen invloed heeft op het succes van het geheel, maakt ook dat je verantwoordelijk bent voor dat succes. Dat gevoel van verantwoordelijkheid én van de mogelijkheid tot beïnvloeden is een wezenlijke voorwaarde voor actie in de laatste fase.
4. Design – Wat maakt het mogelijk?In de Designfase onderzoek je samen hoe je de succesfactoren uit het verleden kan inzetten om het succes váker mogelijk maken. Verrassend vaak zijn het daarbij kleine factoren die een grote rol spelen! Uiteindelijk is Appreciative Inquiry erop gericht om mensen te helpen in beweging te komen zodat zij en de organisatie als geheel vaker succesvol zijn. In feite gaat het dus vooral om de vraag: hoe kan jij bijdragen aan toekomstig succes? Iedereen heeft immers invloed op dat succes (denk aan het poëtisch principe). De Designfase is een wat meer technische fase omdat je nu samen heel scherp analyseert en strategisch nadenkt over alle factoren die van invloed zijn. Ook nu is het weer belangrijk om realistisch te blijven: goed communiceren is makkelijker gezegd dan gedaan. Dus is de vraag waarom je deze keer wél goed zal communiceren? Wat is daarvoor nodig, en waarom zou dat allemaal deze keer wel voorhanden zijn? En als het niet voorhanden is, hoe organiseer je het dan? 5. Deliver – Drijf op de energieIn de laatste fase komen de eindjes samen: er is onderzocht waar iemand meer van wil zien, wat dat mogelijk maakt en welke rol hij of zij daar zelf in kan spelen. In deze fase stroomt de energie en gaan mensen aan de slag om hun bijdrage te leveren aan het gewenste toekomstbeeld. Ruimte geven aan de individuele betrokkenheid heeft iets van het laten ‘bloeien van duizend bloemen’. Dat dit niet alle kanten op gaat is geborgd in de eerste fase waarin de onderzoeksvraag is gedefinieerd. Het kader borgt dat gewerkt wordt naar een doel dat gewenst is in de hele organisatie, op vele niveaus. Overigens beginnen de implementatie en het veranderproces niet pas in deze fase. Het waarderende onderzoek ontsluit al vanaf de eerste fase constructieve energie en het is niet ongebruikelijk dat deelnemers in fase 2 of 3 al ‘aan de gang’ willen omdat hen dan al helder is wat er gedaan moet worden om een stap verder te komen.
 Deelnemers tijdens training Appreciative Inquiry Waarderend onderzoeken (Appreciative Inquiry) is een methode waarmee mensen elkaar helpen om vaker succesvol te zijn. In plaats van minimaliseren van wat niet goed gaat, streeft deze methode naar het maximaliseren van wat wél goed gaat.
Appreciative Inquiry is als methodiek in... Het gedachtegoed van Appreciative Inquiry, ookwel 'Waarderend onderzoek' stoelt op vijf principes die het midden houden tussen psychologische wetenschap en een filosofische zienswijze. Deze principes liggen bijvoorbeeld ten grondslag aan het bekende 5-D methode van Appreciative Inquiry. Hieronder worden de principes verder toegelicht. 1. Sociaal constructionisme“Perceptie beïnvloedt ervaring.” Sociaal constructionisme is een wetenschapsfilosofie en gaat over wat we geloven dat waar is. Het uitgangspunt hierbij is dat alles wat we ervaren, niet feitelijk is, maar slechts constructies zijn in ons brein. En die constructies worden gevormd en vervormd in sociale context van cultuur, opvoeding, karakter, enzovoort. Je perceptie van de wereld is daarmee een construct dat voor ieder mens anders is, omdat ieder mens zijn indrukken anders filtert. 2. Simultaniteitsprincipe
3. Het poëtische principe“Verhalen vormen de organisatie.” Organisaties zijn te zien als een geschiedenisboek vol ervaringsverhalen waarin elke dag een bladzijde wordt bijgeschreven. Alle medewerkers en andere stakeholders van de organisatie schrijven mee en zodoende schrijven we met elkaar het Grote Verhaal van de organisatie. Het poëtische principe stelt nu dat omdat alle betrokkenen in feite ‘co-auteur’ zijn van het verhaal, zij dus ook invloed hebben op dat verhaal! Soms is die invloed groot, soms klein, maar met woorden en gedrag heeft iedereen invloed op hoe het verhaal zich ontwikkelt. Verhalen staan boven de feiten en in een verandertraject gaat het dan ook vooral om het naar boven halen en richten van de verhalen die de betrokkenen elkaar vertellen. 4. Het anticipatoire principe“Verwachtingen kleuren onze waarneming.” Alles wat door mensen gemaakt is, was ooit slechts een idee, een fantasie. Alle creatie begint met verbeelding die anticipeert op een werkelijkheid die nog moet komen. Hoe meer je daarbij gelooft in je verbeelding, hoe krachtiger haar creatieve kracht. “Als je gelooft dat het niet kan, zou je zomaar gelijk kunnen krijgen...” Maar gelukkig geldt dat ook andersom! Samen de toekomst verbeelden alsof die toekomst al hier en nu is, werkt als een magneet die je vooruit trekt. De verbeelding van een man op de maan veranderde het perspectief en liet inzien wat mogelijk was ver voorbij de huidige werkelijkheid. 5. Het positieve principe“Een positieve vraag genereert positieve energie.” Positieve energie is net zo besmettelijk als negatieve energie. Denk bijvoorbeeld maar eens aan die ene collega tijdens het werkoverleg die met een paar simpele opmerkingen de hele sfeer van het overleg verandert. De positieve of negatieve energie straalt uit voorbij zijn eigen onderwerp. Daarom, hoe positiever de gestelde vraag, hoe positiever de antwoorden, hoe positiever de sfeer, hoe meer bereidheid om te participeren en hoe duurzamer het veranderproces.
|
Archives
September 2019
Categories
All
Train jezelf! |
RSS Feed
|
Arjan van Vembde
06 28 348 378 [email protected] |